Σκέψεις και σημειώσεις πάνω στην αρχή της πραγματικότητας και τις νέες μορφές μαγείας

1

Αν κάποτε ο άνθρωπος έμοιαζε αλυσοδεμένος στα δεσμά της μοίρας και των ουράνιων σωμάτων πλέον αυτό το ρόλο τον έχουν πάρει εξίσου μαγεμένες δυνάμεις. Η απομάγευση, η οποία πότε δεν ήρθε αλλά λειτούργησε ως ιδεολογία του δυτικού κοσμοειδώλου, ουσιαστικά επαναμάγευσε το κόσμο με ανεστραμμένους υλικούς όρους αλλά το ίδιο αφηρημένους. Το υποκείμενο -παρά τις διακηρύξεις του διαφωτισμού- δεν έγινε κύριος του εαυτού του αλλά στέκεται αδύναμο μπροστά στις αφηρημένες δυνάμεις της αγοράς. Η αλληγορία μεταξύ θεολογίας και οικονομίας σε επίπεδο ροής λόγων δεν φαντάζει πλέον να έχει τόσο μεγάλη απόσταση. Όπως κάποτε οι μεγάλοι προφήτες αναγγείλανε τόσο τον κόσμο-που-έρχεται όσο και τον τρόμο μιας επερχόμενης καταστροφής, έτσι και οι διάφοροι χυδαίοι εμπειριστές τηλεπαραθύρων και ιερείς της οικονομίας που προασπίζουν την αρχή της πραγματικότητας, βασίζουν τις προφητείες τους σε νούμερα τα οποία πάντα έχουν την υφή της υπόσχεσης. Το παρόν καταργείται ως κατηγορία και πάντα υπάρχει μια διαρκή προβολή του στο μέλλον. Η ίδια η πράξη τίθεται πάντα προς αναβολή. Η πόρτα του νόμου στην οποία στεκόταν ο Γιόζεφ Κ. υποδηλώνει αυτήν την προοπτική. Είναι η στιγμή που η υπόσχεση -είτε της καταστροφής είτε της σωτηρίας- μεταμορφώνει το παρόν σε μια αιωνία επανάληψη της επανάληψης και ταυτόγχρονα το αναιρεί. Εάν το παρόν δεν είναι ο τόπος της γέννησης του συμβάντος, άπλα μετατρέπεται σε μια φυλακή όπου το υποκείμενο περιμένει τις προφητείες να εκπληρωθούν ώστε να σπάσει η αιωνία επιστροφή της βαρβαρότητας.

2

η μαγεία δεν είναι παρά η μετάθεση της κοινωνικής δραστηριότητας σε μια υπερβατική και αφηρημένη εξωτερικότητα. Αυτή η μηχανή διάζευξης σφυρηλατεί τα όρια μεταξύ του ιερού και του βέβηλου. Ένα μεγάλο ζήτημα είναι κατά πόσο στον κόσμο της Εξουσίας και του Ιερού εισάγεται το πρόσωπο ή μια κενή μορφή. Αν παρατηρήσουμε την ιστορία πάντα υπήρχε ένα μαγεμένο αντικείμενο του οποίου η άξια χρήσης  ήταν ως κατώφλι μεταξύ του ιερού και του πραγματικού κόσμου. Αυτό μπορεί να ήταν το στέμμα, ο θρόνος η ένα στεφάνι. Το πρόσωπο είναι φθαρτό. Αν μπαίνει στην σφαίρα των θεών, μπαίνει ως ο εφήμερος αντιπρόσωπος τους επί της γης. Το κλειδί για αυτήν την είσοδο πάντα έμοιαζε να είναι ένα μαγεμένο αντικείμενο. Αν το μαγεμένο αντικείμενο αποκοπεί από το χρήστη του τότε και ο ίδιος μετατρέπεται σε homo sacer. Ο καπιταλισμός μετουσίωσε το κόσμο των θεών σε κόσμο των αγορών όπου την βούληση των πρώτων την διαδέχτηκε το αόρατο χέρι του Adam Smith. Όπως κάποτε ο θεός ήταν κριτής της ανθρωπινής μοίρας πλέον οι αγορές ως εξίσου οι νέες θεότητες παίρνουν εγκάρδια αυτό το ρόλο ως αφηρημένες και υπερβατικές οντότητες. Ιδού και πως το σύνολο των αποφάνσεων από τους προφήτες του χρέους διαμορφώνουν μια ομοτυπία με την τεχνική της εξομολόγησης ως τεχνολογία εξουσίας. Το άτομο Ροβινσώνας οφείλει διαρκώς να ομολογεί την πίστη του στο μαγεμένο αντικείμενο του καπιταλισμού που είναι το χρήμα.

3

Ο Graeber έλεγε πως ο καπιταλισμός εμφανίζει τον εαυτό του ως μοναδικό ορίζοντα. Το τέλος της ιστορίας δεν έρχεται ως παύση του γίγνεσθαι αλλά ως επανάληψη του είναι από το οποίο δεν υπάρχει απόδραση. Η μεσσιανική επιταγή μεταξύ της σωτηρίας η καταστροφής επανέρχεται με την μορφή συντριμμιών μπροστά στα πόδια του άγγελου της ιστορίας. Ο κόσμος εμφανίζεται ως μια ανεξάρτητη δύναμη από το πράττειν των ανθρώπων. Αυτό μοιάζει να είναι μια ικανή και αναγκαία συνθήκη ώστε το άτομο Ροβινσώνας να εκλαμβάνει την πραγματικότητα ως μια τυφλή εξωτερικότητα στην οποία είναι δέσμιος. Η αρχή της πραγματικότητας διαρκώς κραυγάζει πως δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από την ενσωμάτωση του υποκείμενου σε αυτήν την εξωτερικότητα αν θέλει να διασωθεί. Η αρχαϊκή τεχνολογία εξουσίας η οποία παρουσιάζει το αιώνιο παρόν ως ένα τόπο δίχως διαφυγή που πάντα εμπεριέχει την υπόσχεση της καταστροφής εάν το υποκείμενο εξεγερθεί ενάντια σε αυτήν την αρχή της πραγματικότητας. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο πως όταν μια στρατηγική παρουσιάζεται ως μονόδρομος πάντα ακολουθείται από μια αφήγηση της μελλοντικής βιβλικής καταστροφής που θα επέλθει. Η σύγχρονη τάξη του λόγου για να διατηρήσει την ισχύ της, ανακαλεί τα βιβλικά φαντάσματα ώστε οι μορφές πειθαρχίας και έλεγχου της να λαμβάνουν εμπράγματη υπόσταση. Άλλωστε  εάν και η αλλαγή ενός νομίσματος δεν σημαίνει έξοδο από το καπιταλισμό, αυτή η συνθήκη δεν εμποδίζει μια ρητορεία που παίζει playback την έξοδο από την Εδέμ ως απειλή. Η προτροπή των εκάστοτε λακέδων της αστικής τάξης να είμαστε ρεαλιστές δεν είναι πάρα η προτροπή για καταναγκαστική προσαρμογή στην αρχή της πραγματικότητας με θεολογικούς όρους.

4

Η εικονική εκδοχή της Harraway ανέφερε πως ένα από τα όνειρα του ανθρώπου είναι να κατασκευάσει κούκλες κατά εικόνα και ομοίωση του. Ο μύθος του Golem μοιάζει να επιβεβαιώνει σε ένα βαθμό αυτήν την μαρτυρία. Δεν είναι τυχαίο ότι η λέξη που ήταν γραμμένη στο μέτωπο του Golem -αλλιώς αναφέρεται και ως ακατέργαστοήταν η αλήθεια. Το σημαντικό όμως ήταν πως αν αφαιρούταν το άλεφ από την προμετωπίδα του η λέξη που εμφανιζόταν ήταν ο θάνατος. Μόνο που πρέπει να φανταστούμε σε αυτήν την αλληγορία ότι την μορφή του Golem την παίρνει ο ίδιος ο κόσμος. Όσο άνθρωπος έχει την συνείδηση ότι κατασκευάζει ο ίδιος τον κόσμο και την αλήθεια του μέσα από την πρακτική του τόσο αυτός ο κόσμος θα είναι διαρκώς ακατέργαστος η για την ακρίβεια διαρκώς υπό διαμόρφωση. Η άλλη πλευρά του μύθου ωστόσο είναι πως όταν το είδωλο αποξενώνεται από το δημιουργό του και μετατρέπεται σε μια εξωτερική δύναμη -άλλωστε με αυτό το επιχείρημα δεν έλεγε ο Marx ότι ο καπιταλισμός είναι ένας κόσμος μαγεμένος;- φέρει το θάνατο. Εξ ου και η αναγραφή στο ναζιστικό στρατόπεδο εξόντωσης που ακόμα πλανάται σαν φάντασμα στις συνειδήσεις των ζωντανών: arbeit macht frei