Εδώ και δύο χρόνια γίνεται ένας βομβαρδισμός από οικονομικούς όρους μέσω των καθεστωτικών μέσων ενημέρωσης. Φυσικά, για αυτό ευθύνεται η «κρίση» που ξεκίνησε από την Αμερική και λίγο αργότερα ήρθε και στην Ελλάδα με άλλη μορφή. Αν προσπαθήσουμε να μαζέψουμε (μερικές από) τις λέξεις κλειδιά αυτές θα είναι: χρέος, έλλειμμα, δημοσιονομικά, spread, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, πολλαπλασιαστής, εμπορικό ισοζύγιο, παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα. Άξια προσοχής είναι, επίσης, η προσπάθεια να εκλαϊκευτούν τα παραπάνω. Οι εκφράσεις κλειδιά αυτή τη φορά είναι: ζούμε με δανεικά, ξοδεύουμε περισσότερα από όσα παράγουμε, δεν είμαστε αρκετά φτηνοί, τελειώνουν τα μετρητά και πολλές άλλες.
Το να σταθεί κάποιος στο αν η περιφραστική περιγραφή των όποιων οικονομικών όρων είναι ακριβής είναι αφενός μεν άστοχο αφετέρου αναποτελεσματικό.
Ακριβώς πάνω σε αυτά τα δύο θα σταθούμε, στην ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα.
Σε μια αστική κοινωνία , όπου το κράτος και όλες οι κατασκευές του -και συνάμα τα εργαλεία του- εκπαιδεύουν τον κόσμο να είναι νοικοκυραίοι, η ακρίβεια, από τη μία, δεν έχει καμία σημασία γιατί ο σκοπός είναι η γενίκευση, η κρατική– εξουσιαστική αποτελεσματικότητα, από την άλλη, είναι άμεσο αποτέλεσμα της έλλειψης ακρίβειας.
Σε μια κοινωνία, όπου ο καταμερισμός της εργασίας έχει γίνει το απόλυτο εργαλείο της παραγωγικής διαδικασίας, η ειδίκευση και η επιστημονική κατάρτιση -κατ εξοχήν μορφές εξουσίας- χρησιμοποιούνται μεν από το κεφάλαιο, αλλά όχι κατά τρόπο που η εξουσιαστική δυναμική της επιστήμης να μπορεί να αυτονομηθεί από το κράτος. Εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος των γενικεύσεων. Ακρίβεια προς τα πάνω ως προς το αποτέλεσμα, εκλαΐκευση προς τα κάτω ως προς την επίφαση γνώσης και συμμετοχής. Μεταφορά της εξουσίας της επιστήμης αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε και οι δύο πόλοι να είναι εγκλωβισμένοι. Οι επιστημονική γνώση παραμένει προς χρήση από λίγους, η επιστημονική αντίληψη προς κατανάλωση από πολλούς.
Οι διαμεσολαβητές σε αυτή τη διαδικασία είναι τα ΜΜΕ. Ο ρόλος τους στην αστική κατασκευή είναι τόσο βασικός όσο και των τραπεζών. Τα ΜΜΕ είναι οι αγωγοί της πληροφορίας και οι τράπεζες είναι οι αγωγοί του χρήματος. Σε κάθε τηλεοπτικό show είτε αυτό είναι θεματική εκπομπή, είτε γενικότερου κοινωνικού ενδιαφέροντος φροντίζουν να υπάρχει κάποιος διαθέσιμος επιστήμονας. Ο ρόλος που εξυπηρετεί είναι διττός. Από τη μία να δώσει τα «φώτα» αποφορτισμένος από πολιτικές σκοπιμότητες, από την άλλη να εξηγήσει με «απλά λόγια» το τι συμβαίνει. Δύο πάρα πολύ βασικές παρατηρήσεις: Πρώτον, ο επιστημονικός λόγος ποτέ δεν είναι πολιτικά αποφορτισμένος, ειδικά στην οικονομική επιστήμη, μια και όλοι οι ειδικοί που παρουσιάζονται είναι φορείς μιας αστικά φορτισμένης οικονομικής πραγματικότητας και, δεύτερον, δεν είναι δυνατό να εξηγήσεις με απλά λόγια έννοιες που για να κατασκευαστούν χρειάστηκαν χρόνια. Απλά κοροϊδεύεις και μάλιστα συνειδητά. Τελικός σκοπός πάντα είναι να δοθεί η αντίληψη της ενημέρωσης και η αναπαραγωγή αυτής σε καφενειακό επίπεδο.
Με αυτό τον τρόπο το κράτος πετυχαίνει τον ενδιάμεσο στόχο που είναι η κατάρρευση της ακρίβειας και η αποθέωση της γενίκευσης.
Το αποτέλεσμα, και κατά συνέπεια η αποτελεσματικότητα, της παραπάνω διαδικασίας είναι κάτι που βιώνουμε καθημερινά. Αποπροσανατολισμός, μερική γνώση, τρόμος, φόβος , πνευματικός ευνουχισμός, απελπισία αλλά βασικότερα η αναζήτηση «κάβων» στο πρόσωπο του κράτους.
Η εκπαιδευμένη σε σωτήρες κοινωνία, αγκιστρωμένη σε εξουσιαστικές δομές και νοοτροπίες συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο. Πως είναι δυνατός να σε καταστρέφουν και να μην αντιδράς; Κι όμως, όταν έχεις μάθει να σε «σώζουν» επί δεκαετίες, είναι υπερβολικά δύσκολο να προσπαθήσεις κάτι μόνος σου.
Το ζητούμενο μιας μη εκπαιδευμένης κοινωνίας είναι υπερβολικά περίπλοκο. Η ουτοπία φαντάζει δύσκολη γιατί πρέπει να φτάσεις μόνος σου.
Για μια κοινωνία χωρίς αφεντικά, ,για μια κοινωνία χωρίς κράτος, για μια κοινωνία αλληλεγγύης
